Czas przeszły Perfekt jest to czas przeszły używany do opisywania czynności zakończonych. Stosuje się go w sytuacjach codziennych nieoficjalnych, w dialogach i rozmowach bezpośrednich oraz w języku pisanym.
Budowa czasu przeszłego PERFEKT
Czas przeszły Perfekt składa się z dwóch elementów:
Czasownik posiłkowy jest odmieniony w czasie teraźniejszym, natomiast imiesłów czasu przeszłego to część nieodmieniona, tzn że bez względu na to, jaka osoba jest w zdaniu, zawsze będzie miał tą samą formę, stoi on w zdaniu oznajmującym zawsze na końcu.
Czasowniki posiłkowe
Jak zauważyliście, na grafice mówiącej o czasownikach posiłkowych podane są dwa: haben oraz sein. Zanim wytłumaczę różnicę pomiędzy nimi, wyjaśnię, że czasowniki te mają swoje znaczenie haben – mieć, a sein – być. W czasie przeszłym Perfekt tracą jednak pierwotne znaczenie i stają się posiłkowymi (które zjadamy tłumacząc zdanie, a które muszą się pojawić, aby wyznaczyć nam czas przeszły). Znaczenie czasownika wyznacza tylko imiesłów. Doskonale znacie odmianę tych czasowników, ale na wszelki wypadek przypomnę:
W takim razie teraz pytanie, kiedy haben, a kiedy sein? Zdecydowana większość czasowników w czasie przeszłym Perfekt łączy się z czasownikiem posiłkowym haben. Należą do nich:
- czasowniki wymagające dopełnienia w bierniku, czyli takie, które odpowiadają na pytanie kogo? co?, tak zwane czasowniki przechodnie, np. lesen – czytać, sehen – widzieć, kaufen – kupować,
- czasowniki zwrotne, np. sich waschen – myć się, sich treffen – spotykać się, sich freuen – cieszyć się,
- czasowniki modalne, np. dürfen – mieć pozwolenie, müssen – musieć, wollen – chcieć,
- czasowniki nieosobowe, np. es regnet, es schneit, es gibt,
- czasowniki, które nie wyrażają ruchu, ale trwanie czynności, np. sitzen – siedzieć, stehen – stać, liegen – leżeć.
Gestern hat er seine Freundin Monika nicht gesehen.
Wir haben uns am Samstagabend getroffen und viel gesprochen.
Z czasownikiem posiłkowym sein łączą się:
- czasowniki, które wyrażają ruch, kierunek, np. fahren – jechać, gehen – iść, schwimmen – pływać,
- czasowniki, które wyrażają zmianę stanu, np. aufstehen – wstawać, sterben – umierać, wachsen – rosnąć,
- czasowniki: sein, werden, bleiben.
Meine Freunde sind mit dem Bus nach Italien gefahren.
Goethe ist im Jahre 1832 gestorben.
Imiesłów czasu przeszłego Partizip II
Zdecydowana większość czasowników w języku niemieckim to czasowniki słabe. Oznacza to, że ich formy imiesłowu tworzy się w sposób regularny. Poniżej przedstawiam kilka zasad.
Jak widać na grafice, aby stworzyć imiesłów czasownika słabego, należy z przodu dodać przedrostek ge- oraz odciąć końcówkę bezokolicznika -en i zastąpić ją końcówką -t.
Ich habe gestern die Hausaufgabe gemacht.
Meine Mutter hat 2 Kilo Äpfel gekauft.
Czasowniki rozdzielnie złożone
W przypadku czasowników rozdzielnie złożonych pamiętać musimy o odcięciu przedrostka od tematu czasownika i “włożeniu” naszego -ge- pomiędzy te dwa człony.
Tante Emma hat immer im Supermarkt eingekauft.
Thomas hat sein Zimmer am Samstag aufgeräumt.
Czasowniki nierozdzielnie złożone
Czasowniki, które zaczynają się przedrostkiem nierozdzielnym, nie otrzymują przedrostka ge-. Według tej samej zasady tworzymy imiesłowy czasowników obcego pochodzenia, kończące się na -ieren. Tu także nie dodajemy przedrostka, pamiętać musimy jedynie o końcówce -en, która zmienia się w -t.
Meine Oma hat mir schöne Geschichten erzählt.
Erika hat Medizin in Heidelberg studiert.
Czasowniki mocne i nieregularne
Istnieje duża grupa czasowników, których imiesłów tworzy się w sposób nieregularny. Form tych najlepiej nauczyć się na pamięć. Z pomocą idą tabele z czasownikami mocnymi i nieregularnymi. Poniżej tabelki do ściągnięcia.
Tabelka dla moich Szóstoklasistów.
Czasowniki nieregularne – klasa 6
Tabelka ogólna, rozszerzona.